|
چرا
استاد مصطفي اسماعيل را برترين قاري جهان دانسته اند؟
اکبرالقراء استاد مصطفي
اسماعيل از مشاهير و نوابغ علم قرائت قرآن در جهان اسلام است
که کلام خدا را با آهنگي بسيار لطيف و دلنشين و با الحاني
منطبق با معاني و مفاهيم الهي تلاوت مي کند . وي استادي است بي
بديل که در فن قرائت سبکي بسيار ممتاز دارد. مردي است که تمامي
قاريان جهان در آستان پر از معنويتش سر تعظيم فرود مي آورند و
همه به او عشق مي ورزند.
به راستي که تلاوت شيوا و
ممتاز قاري برجسته اي چون مرحوم استاد مصطفي اسماعيل که توأم
با دلپذير ترين نغمات آسماني و کلام روح بخش آيات الهي مي باشد
جان را طراوت و آرامش مي بخشد و اينچنين است که رسول خدا صلي
الله عليه وسلم مي فرمايند «صداي نيکو زينتي است براي قراء».
قاريان مبرز و اهل فن بر اين
عقيده اند که صوت محزون مرحوم استاد مصطفي اسماعيل داراي صفا و
پختگي و جذبه اي روحانيست که به دلهاي مستمعين مي‌نشيند و از
گيرايي خاصي برخوردار است .
رهبر معظم انقلاب اسلامي
حضرت آيت الله خامنه اي به تلاوت هاي مصطفي اسماعيل
علاقه وافري دارند . ايشان مي فرمايند : « علّت شهرت
اين قاري اين است که به هنگام تلاوت مفاهيم و مضامين
را در ذهن مجسم مي کند...»
مصطفي را ، نه تنها قرائت او
بلکه تواضع و جوانمردي اش دوست داشتني مي کند . وقتي سوره
احزاب را مي خواند مردم چنان فرياد به تحسين اومي گشايند که
مجلس به خود مي لرزد و وقتي در اثناي قرائت با تواضع و افتادگي
از مردم اجازه پايان قرائت خود را مي خواهد ، آن ها به او
اصرار مي ورزند و از او ادامه قرائت را التماس مي کنند. او نيز
مي خواند و آنگاه يکي از قرائت هاي استثنايي تاريخ را مي
آفريند و سوره الحاقه را چنان مي خواند که مستمعين را هوش از
سر به در مي شود . تلاوتهاي مرحوم استاد مصطفي اسماعيل تا
اعماق جان انسان رسوخ نموده و مستمع را به انديشيدن در آيات
الهي قرآن و پند و عبرت گرفتن از کلام پروردگار متعال ترغيب
ميکند . بجاست در اين زمينه به سخنان حضرت آيت الله خامنه اي
رهبر معظم انقلاب اسلامي که در جمع قاريان و کارکنان راديو
قران ، ايراد فرموده اند توجه کنيد :
«هنر قاري قران اين است که
هرچه بيشتر معاني قران را در ذهن مستمع مجسم بکند ؛ به اين
نکته توجه کنيد : اينکه ميبيند يک تلاوت گري يکدفعه گل ميکند و
اهل نظر و اهل بصيرت او را قبول ميکنند بي جهت نيست يک علتي
دارد . شيخ مصطفي اسماعيل يا عبدالفتاح و اساتيدي از اين قبيل
کساني هستند که وقتي قرآن مي خوانند شما مي‌بينيد مفاهيم قران
در ذهنشان مجسم است ؛ احساس مي کنيد او دارد مفاهيم را به شما
ميدهد نه حرف را ؛ علت (شهرتشان) اينها هست لذاست که اينها در
همان منطقه خودشان هم معروف مي شوند و ديگران و شاگردهايشان
مقلد اينها مي شوند . و شما نگاه کنيد بين اين قراء بزرگ ؛
مثلا شيخ مصطفي اسماعيل که من دقت کردم و شايد ديگران هم همين
طور باشند من نديدم جايي در وقف مطلق مصطفي اسماعيل نايستد ؛
معمولا مي ايستد ؛ شما هم بايستيد ؛ اين ايستادن صدا را زيباتر
و دلنشين تر مي کند و هم معني ؛ اين هم يک نکته بود » .
شيوه اي را که مرحوم مصطفي
اسماعيل در علم قراءات مبتکر آن بوده است شاهکاري برجسته است
که در آن قاري قرآن همزمان با تلاوت و بيان علم تجويد قادر است
تا مفاهيم آيات الهي را به مستمعين برساند و تجسم عيني مفاهيم
عميق قرآني را ايجاد نمايد و اينچنين است که جوهر و بطن قرآن
کريم در لحن زيباي قاري گرانقدر و ارجمندي چون مرحوم استاد
مصطفي اسماعيل مي درخشد . مرحوم استاد به کليه قراءات سبعه و
راويان قراء تسلط و چيرگي خاصي داشت و با قرائت گوناگون قرآن
کريم را تلاوت مي نمود ، اما اکثراً به قرائت ورش مصري به
تلاوت آيات مبادرت مي ورزيد .همچنين او به تمامي مقامات و
الحان قرآني مهارت و استادي وافري داشت بطوري که اهل فن او را
يگانه مقري قرآن مي دانند .
مصطفي در ناحيه طنطا از کشور
مصر متولد گرديد و تحت آموزش اوليه استاد سيد البدوي قرائت
قرآن را فرا گرفته ، سپس در ناحيه طنطا در مؤسسه الاحمدي به
همراه شيخ خليل الحصري در محضر شيخ «ابراهيم سلّام» که از
بزرگترين اساتيد آن زمان بود به تحصيل علوم عالي قرائت پرداخت
. زماني که مصطفي براي اولين بار به شهر قاهره مسافرت کرد ، در
ملاقات با شيخ محمد رفعت قرائت قرآن نمود ، آنگاه امام القرّاء
دستانش را در ميان گرفته ، آينده اي درخشان را به او نويد داد
. او که يک نابينا بود با چشم بصيرت مصطفي را به خوبي شناخت و
زيبايي کار او را در اعماق وجود خويش احساس کرد .
مصطفي را ، نه تنها
قرائت او بلکه تواضع و جوانمردي اش دوست داشتني مي کند
. وقتي سوره احزاب را مي خواند مردم چنان فرياد به
تحسين اومي گشايند که مجلس به خود مي لرزد و وقتي در
اثناي قرائت با تواضع و افتادگي از مردم اجازه پايان
قرائت خود را مي خواهد ، آن ها به او اصرار مي ورزند و
از او ادامه قرائت را التماس مي کنند.
مصطفي يکي از اساتيد مسلم علم
قرائت است ، استادي که با آشنايي با نغمات و مقامات موسيقي و
علم تجويد ، بهترين و بالاترين قرائت ها را آفريده است . او مي
گويد : « طريقه تجويد و صوت قرآن کريم بر پايه حدود 18 مقام
استوار است که برخي از آنان عبارت اند از : بيات و مشتقات
آن... صبا ، شور ، حجاز ، رست ، سه گاه ، عجم ، مرمل ، نهاوند
، عشاق و ... » از نظر مصطفي يک قاري قرآن که داراي صوتي
زيباست ناگزير است که با موسيقي آشنا باشد و نيز وقف و ابتدا
را بايد بداند ، اما اين همه در شرايطي است که قاري به اصول
تلاوت خللي وارد نساخته و حق آيات را ادا کند . صوت خوش در
آيات و احاديث نيز پسنديده است و همواره مورد تاييد بوده است .
آنجا که حضرت رسول (ص) فرمودند : « قرآن را با صوت زيبا ، نيکو
بخوانيد » و همچنين مي فرمايند : « آن کس که قرآن را با
تَغَنّي و آهنگ قرائت نکند از ما نيست ». همه مي دانند مقصود
از غنا و آهنگ در اينجا صوت نيکوست . صوتي که حق تلاوت را آن
چنان که مورد رضاي خداست فراهم مي سازد .
مرحوم استاد حصري درباره صوت
استاد مصطفي اسماعيل مي گويد « او از جمله قاريان ممتازي است
که در بيان الحان قرآني تسلط و استادي خاصي داشت.
از نظر مصطفي يک قاري قرآن
بزرگترين و بهترين سفير براي اسلام و کشور خود مي باشد . وي در
اين راستا عنوان مي کند که در سفري که در سال 1352 به ترکيه
داشته است استقبال زيادي از سوي مردم و مقامات کشوري صورت گرفت
، تا آنجا که نخست وزير ترکيه خود شخصاً به استقبال و ديدار با
وي آمدند و به همراه وزير فرهنگ به مدت نيم ساعت با وي به
گفتگو نشستند ، پس از آن قرآني را که حروف آن با آب طلا نوشته
شده بود ، به او هديه کردند . و نيز طي مسافرت هايي که به
لبنان داشت از سال 1353 به مدت 3 سال در ايام ماه مبارک رمضان
به تلاوت قرآن در اين کشور پرداخت ؛ در اينجا نيز به او نشان
درجه يک کشور را اعطا کردند . شيخ مصطفي اسماعيل به کشورهاي
بسيار زيادي در اقصي نقاط جهان مسافرت کرده است . وي مي گويد :
« يک قاري قرآن در قلوب مسلمين جهان جايگاه ويژه اي دارد .
مردم از او استقبالي شايسته شخصيت او به عمل مي آورند ، حتي از
زماني که قدم در فرودگاه آن ديار مي گذارد ، روزنامه ها و
مجلات پيرامون تاريخ زندگي او و تاريخ کشورش ، مقالات بسيار
مي‌نويسند و راديو و تلويزيون نيز در اين رابطه به پخش برنامه
هايي اهتمام مي ورزند ».
رهبر معظم انقلاب اسلامي حضرت
آيت الله خامنه اي به تلاوت هاي مصطفي اسماعيل علاقه وافري
دارند . ايشان مي فرمايند : « علّت شهرت اين قاري اين است که
به هنگام تلاوت مفاهيم و مضامين را در ذهن مجسم مي کند...»
آري استاد مصطفي ، از اساتيد
برجسته اي است که چون تلاوت مي کند ، هر جا که شنونده اي باشد
بي اختيار به تحسين و تشويق او لب مي گشايد . آنگاه که لفظ
(ماءِ) را تلاوت مي کند ، چنان مي خواند که مستمع آب را در
مقابل ديدگان مجسم مي کند . اين حالت در تمامي کلمات و آيات
مشهود است .
از مشهورترين اماکني که استاد
در آن مکان ها به تلاوت قرآن پرداخته است ، مسجد جامع اموي ،
جامع کبير در لبنان ، مسجد امام حسين (ع) در عراق ، مسجدالاقصي
، مسجدالحرام و مسجد جامع کبير در پاريس را مي توان نام برد .
وي استادي است بي بديل
که در فن قرائت سبکي بسيار ممتاز دارد. مردي است که
تمامي قاريان جهان در آستان پر از معنويتش سر تعظيم
فرود مي آورند و همه به او عشق مي ورزند.
اين اساتيد بزرگ علم قرائت
قرآن علاوه بر تلاوت هاي مجلسي ، تمامي قرآن کريم را نيز به
شيوه ي تحقيق و ترتيل قرائت کرده است که در اکثر کشورها ،
شيفتگان کلام الهي ، به تلاوت هاي زيباي او گوش جان سپرده ، از
آن بهره ها مي گيرند و قاريان بسيار با استماع تلاوت هايش
دراين راه به مراتب اعلي در قرائت قرآن رسيده اند . تلاوت هاي
اين استاد مسلم علم قرائت همه هفته از راديو قرآن جمهوري
اسلامي ايران به سمع دوستداران تلاوتهاي ايشان مي رسد .
سرانجام شيخ مصطفي اسماعيل پس
از عمري پربار ، در حالي که شيفتگان بيشماري از تلاوت هاي
دلنشين خويش برجاي گذارده بود ؛ در سال 1359 ه.ش. در شهر قاهره
به سوي معبود شتافت و بدين سان جهان اسلام در غم از دست دادن
نابغه اي - که سراسر جهان به عظمتش معترف بود - سوگوار گرديد .
فردي که با صوت و لحن دلنشين اش توانست بسياري را فراسوي دين
مبين اسلام رهنمون سازد . همانگونه که خود بارها گفته بود : يک
قاري قرآن بزرگترين سفير قرآن عزيز است .
منبع:
آشنايي‌با مشاهير
قرائت‌قرآن: جلال‌دکائي
|